Nitin Gadkari: भारतीय ऑटोमोबाईल उद्योग येत्या पाच वर्षांत (largest automobile industry) जगातील सर्वात मोठा होईल, अशी घोषणा केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांनी NDTV ऑटो कॉन्क्लेव्ह 2024 मध्ये केली. देशातील वाहन उद्योगात इंधन परिवर्तन आणि तंत्रज्ञान सुधारणा यामुळे मोठे बदल घडतील, असे त्यांनी सांगितले.
भारतामध्ये मुबलक मनुष्यबळ, नैसर्गिक साधने आणि मोठा बाजार असल्यामुळे हा बदल शक्य होणार आहे. यासोबतच गडकरी यांनी वाहन फिटनेस सेंटर्स आणि ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्ससाठी नवीन योजना जाहीर केली. या योजनांमुळे रस्ते वाहतूक अधिक सुरक्षित आणि पर्यावरणपूरक होईल.
भारतीय ऑटोमोबाईल उद्योग: भविष्याचा दृष्टिकोन
नितीन गडकरी यांनी ऑटो कॉन्क्लेव्हमध्ये व्यक्त केलेल्या विश्वासानुसार, भारत येत्या पाच वर्षांत जगातील आघाडीचा वाहन उत्पादक देश बनेल. त्यांनी इंधन म्हणून जीवाश्म इंधनांऐवजी इलेक्ट्रिक वाहनांकडे वळण्याचे महत्त्व स्पष्ट केले. यामुळे केवळ पर्यावरणपूरक वाहनचालना शक्य होणार नाही, तर देशात नवीन रोजगार निर्मिती आणि निर्यातीत वाढ होईल.
गडकरी यांनी सांगितले की, “आमच्याकडे मनुष्यबळ, कच्चा माल आणि बाजारपेठ आहे, त्यामुळे भारत हा जगातील क्रमांक एकचा वाहन उद्योग असलेला देश बनेल.” या उद्दिष्टासाठी सरकारकडून धोरणात्मक पावले उचलली जात आहेत, ज्यामध्ये तांत्रिक नवकल्पना आणि उत्पादन प्रक्रियेतील सुधारणा यांना प्रोत्साहन दिले जात आहे.
वाहन फिटनेस सेंटर्स आणि ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्स
गडकरी यांनी वाहन फिटनेस सेंटर्स आणि ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्ससाठी नवीन योजना सुरू होणार असल्याचे जाहीर केले. या योजनेंतर्गत:
- प्रत्येक जिल्ह्यात 4-5 वाहन फिटनेस सेंटर्स उभारले जातील.
- 10-20 ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्स देशभरात उपलब्ध करून दिले जातील.
वाहन फिटनेस सेंटर्समुळे स्क्रॅपिंग प्रक्रिया अधिक सुलभ होईल, तर ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्समुळे वाहनचालकांचे कौशल्य सुधारेल. या केंद्रांमध्ये दिल्या जाणाऱ्या प्रमाणपत्रामुळे जुन्या आणि अनुपयुक्त वाहनांना स्क्रॅप करण्याचा मार्ग मोकळा होईल.
वाहन स्क्रॅपिंग धोरण: 2021 मधील प्रारंभ
2021 मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या वाहन स्क्रॅपिंग धोरणाचा मुख्य उद्देश जुनी, प्रदूषणकारक आणि अनुपयुक्त वाहने रस्त्यावरून हटवणे हा आहे.
या धोरणाअंतर्गत:
- 15 वर्षांहून जुनी व्यावसायिक वाहने रस्त्यावरून काढून टाकली जातात.
- खासगी वाहने 20 वर्षांपर्यंत वापरण्यास अनुमती आहे, त्यानंतर त्यांची तपासणी होणे आवश्यक आहे.
हे धोरण केवळ प्रदूषण कमी करण्यावर लक्ष केंद्रित करत नाही, तर स्वच्छ वाहतूक आणि पर्यावरणीय टिकाऊपणासाठीही प्रोत्साहन देते.
भारतीय वाहन उद्योगाचा जागतिक प्रभाव
भारतीय ऑटोमोबाईल उद्योग देशातील गरजा पूर्ण करण्याबरोबरच जागतिक बाजारातही आपला ठसा उमटवण्यास तयार आहे. गडकरी यांनी यावर जोर दिला की, स्वस्त उत्पादन खर्च, कुशल मनुष्यबळ, आणि वाढता बाजारपेठ यामुळे भारत हा आघाडीचा निर्यातदार देश बनेल.
त्यांनी इलेक्ट्रिक वाहनांची मागणी वाढवण्यासाठी लिथियम-आयन बॅटरी उत्पादनामध्ये गुंतवणूक वाढवण्याचेही महत्त्व सांगितले. यामुळे प्रदूषण कमी होईल आणि भारतातील हरित ऊर्जा उद्दिष्टांना चालना मिळेल.
नवीन योजनांचा आर्थिक फायदा
या योजनांमुळे अनेक आर्थिक फायदे अपेक्षित आहेत:
- फिटनेस आणि ड्रायव्हिंग सेंटर्सच्या स्थापनेसाठी आणि देखभालीसाठी हजारो रोजगार निर्मिती होईल.
- वाहन उत्पादक कंपन्यांना नवीन धोरणांमुळे प्रोत्साहन मिळेल, ज्यामुळे उत्पादन क्षमता वाढेल.
- वाहन मालकांना स्क्रॅपिंग प्रक्रियेसाठी आर्थिक सवलती दिल्या जातील, ज्यामुळे नवीन आणि पर्यावरणपूरक वाहनांची खरेदी वाढेल.
पर्यावरणीय फायदे
वाहन स्क्रॅपिंग धोरण आणि फिटनेस सेंटर्सच्या माध्यमातून, प्रदूषण कमी करण्यावर विशेष भर दिला जात आहे.
- अनुपयुक्त वाहनांचे उत्सर्जन कमी होईल.
- इलेक्ट्रिक वाहनांच्या वापरामुळे हवेची गुणवत्ता सुधारेल.
- हरित वाहतूक प्रणालीला प्रोत्साहन मिळेल.
निष्कर्ष
भारतीय ऑटोमोबाईल उद्योग येत्या पाच वर्षांत जागतिक पातळीवर सर्वात मोठा आणि शक्तिशाली क्षेत्र बनण्यासाठी सज्ज आहे. नितीन गडकरी यांच्या नेतृत्वाखालील नवीन धोरणांमुळे तांत्रिक नवकल्पना, पर्यावरणीय टिकाऊपणा, आणि आर्थिक विकास या सर्वच क्षेत्रांना चालना मिळेल.
फिटनेस सेंटर्स, ड्रायव्हिंग ट्रेनिंग सेंटर्स, आणि वाहन स्क्रॅपिंग धोरणामुळे देशातील वाहतूक अधिक सुरक्षित, स्वच्छ आणि शाश्वत होणार आहे. भारताच्या या महत्त्वाकांक्षी योजनांमुळे जागतिक स्तरावर एक आदर्श वाहतूक प्रणाली उभारण्याचे स्वप्न पूर्ण होईल.